Απόφαση ΕΕΠΠ 6/2021

Αριθμός Απόφασης: 6/2021

Η Επιτροπή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών

της Βουλής των Ελλήνων

(άρθρου 149 παρ. 3 του Κανονισμού της Βουλής- Μέρος Β΄)

Συνεδρίασε στις 14 Μαΐου 2021 και ώρα 2.30 μ.μ., στην Αθήνα (Β. Σοφίας 11, Μέγαρο Αρβανίτη), με την εξής σύνθεση: Παρασκευή Καρκαντζού, Αντεπίτροπος της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των Διοικητικών Δικαστηρίων, Πρόεδρος, Θεόδωρος Στριλάκος, Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, και Ανδρέας Κούνδουρος, Ειδικός Επιστημονικός Συνεργάτης του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής- Προϊστάμενος του Τμήματος Ευρωπαϊκών Μελετών της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής (εισηγητής), τακτικά μέλη. Γραμματέας, η Ελισάβετ Παραδέλλη-Παΐζη, νομικός συνεργάτης του Τμήματος Νομικής Υποστήριξης Υπηρεσιών της Βουλής των Ελλήνων.

 Για να επανέλθει επί της από 30.11.2020 προσφυγής,

της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» και διακριτικό τίτλο «….», που εδρεύει στην … (… …),

κατά της ΥΕΕΠ:517/20.11.2020 απόφασης του Συντονιστή της Υπηρεσίας Εφαρμογής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της Βουλής των Ελλήνων,

και κατά της παρεμβαίνουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «….» με τον διακριτικό τίτλο «….», που εδρεύει στην . (… …),

σε συμμόρφωση προς τις 53/2021 και 134/2021 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών επί των ΑΝΜ 23/2020 και ΑΝΜ 159/2020 αιτήσεων των ως άνω εταιρειών, περί αναστολής της εκτέλεσης της 5/2020 απόφασης της Επιτροπής (άρθρα 149 παρ. 3 του Κανονισμού της Βουλής - Μέρος Β΄ και 372 παρ. 5 του ν. 4412/2016, όπως ισχύουν), κατά της οποίας εκκρεμεί η ΑΚ 188/2021 αίτηση ακυρώσεως της «….», ενώπιον του ιδίου Δικαστηρίου.

1. Κατ’ άρθρο 372 παρ. 5 του ν. 4412/2012 (άρθρο 149 παρ. 3 ΚτΒ-Μέρος Β΄), όπως ισχύει, «Εάν η αίτηση αναστολής γίνει δεκτή, το όργανο το οποίο εξέδωσε την πράξη της οποίας η εκτέλεση αναστέλλεται με την απόφαση μπορεί να συμμορφωθεί προς το διατακτικό ή και το εν γένει περιεχόμενο της απόφασης και να ανακαλέσει ή να τροποποιήσει κατάλληλα την πράξη που προκάλεσε τη διαφορά. Στην περίπτωση αυτή, για το κύριο ένδικο βοήθημα που ασκήθηκε, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989» (βλ. και ΕπΑναστΣτΕ 114/2019).

2. Με την 53/2021 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, έχει ανασταλεί η εκτέλεση της 5/2020 απόφασης της Επιτροπής, και με την 134/2021 σημειώνεται, ότι «η ΕΕΠΠ δεν οφείλει να αναμείνει την έκδοση αποφάσεως επί της ως άνω [ΑΚ 188/2021] αιτήσεως ακυρώσεως, αλλά έχει κατ’ άρθρο 372 παρ 5 του Ν. 4412/2016, τη δυνατότητα να συμμορφωθεί με την ως άνω απόφαση αναστολής του παρόντος Δικαστηρίου [53/2021] και, επανερχόμενη επί της εν λόγω προδικαστικής προσφυγής, αφενός να εξετάσει τη βασιμότητα τόσο των μη εξετασθέντων λόγων αυτής [ΣτΕ 1490/19] και αφετέρου, σε περίπτωση απορρίψεως αυτών, να επαναλάβει την κρίση της επί του εξετασθέντος [αλλά μη στηρίζοντος το διατακτικό της] λόγου περί του ότι προσφορά της παρεμβαίνουσας είναι ασυνήθιστα χαμηλή, ώστε να καταστεί τότε δυνατή η λυσιτελής αμφισβήτηση και της κρίσεως αυτής από την αιτούσα».

3. Σχετικά με το ζήτημα της αρμοδιότητας της παρούσης Επιτροπής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, για να επανέλθει και να κρίνει και πάλι επί των λόγων της από 30-11-20 προσφυγής της ..., το μέλος της Επιτροπής Θεόδωρος Στριλάκος διατύπωσε την ακόλουθη άποψη :

Η  Επιτροπή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με τις σκέψεις 7-9 της  υπ’ αριθ. 5/2020 απόφασής της, έχει ήδη αποδεχτεί τον συγκεκριμένο ισχυρισμό που περιλαμβάνεται στις σελίδες 12 και 13 της προσφυγής της …, ότι δηλαδή δεν είναι νόμιμο να χρησιμοποιεί η εταιρεία ... την δάνεια εμπειρία που λαμβάνει από την εταιρεία …, διότι η εταιρεία … δεν επικαλείται και δεν διαθέτει τα αναγκαία πιστοποιητικά ISO 9001:2015 και ISO 14001:2015. Έχει επίσης απορρίψει με τις σκέψεις 2-5 της υπ’ αριθ. 5/2020 απόφασής της, τον υπό στοιχείο Β λόγο που εκτίθεται στις σελίδες 19 έως 25 της προσφυγής της …, σχετικά με το ασυνήθιστα και αναιτιολόγητα χαμηλό ποσό της προσφοράς που υπέβαλε η …. στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. Για τα ζητήματα αυτά, για τα οποία η Επιτροπή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών έχει οριστικά και πλήρως αποφανθεί, στερείται πλέον της αρμοδιότητας να επανέλθει με νέα απόφαση και να τα κρίνει και πάλι. Αντίθετα, αναφορικά με τους υπόλοιπους λόγους της από 30-11-20 προσφυγής της ..., οι οποίοι δεν κρίθηκαν από την υπ’ αριθ. 5/2020 απόφαση, η Επιτροπή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, χωρίς να υποχρεούται προς τούτο ούτε από το νόμο, ούτε από την κρίση κάποιας δικαστικής απόφασης, έχει την διακριτική ευχέρεια να τους εξετάσει και να αποφανθεί επ’ αυτών, σύμφωνα και με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του Συντάγματος, για να προστατευθεί το δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας της …. και να μην ζημιωθεί το έννομο συμφέρον της από την άρνηση της Επιτροπής να εκφέρει κρίση και επί των υπολοίπων λόγων, που παραδεκτά και νόμιμα προβλήθηκαν με την από 30-11-20 προσφυγή της εταιρείας.

3. Όπως αναφέρεται και στην 5/2020 απόφαση της Επιτροπής, από τον φάκελο της υπόθεσης προκύπτουν τα εξής: Με την 1/2020 Διακήρυξη της Υπηρεσίας Εφαρμογής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ΥΕΕΠ) της Βουλής των Ελλήνων προκηρύχθηκε ανοικτός ηλεκτρονικός διαγωνισμός για την ανάδειξη αναδόχου του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση-Επανάχρηση κτηρίου Μπενακείου Βιβλιοθήκης», προϋπολογισθείσας δαπάνης 7.850.967,74 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) και με κριτήριο ανάθεσης  την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (χαμηλότερη τιμή). Στον εν λόγω διαγωνισμό έλαβαν μέρος εννέα (9) οικονομικοί φορείς. Με το από 29.9.2020 πρακτικό, η Επιτροπή Διαγωνισμού θεώρησε έγκυρες τις προσφορές έξι (6) από τους εννέα (9) συμμετέχοντες, και τους κατέταξε κατά φθίνουσα σειρά μειοδοσίας, βάσει του ποσοστού μέσης έκπτωσης που προσέφερε ο καθένας, ως εξής: 1) ... με 51,14%, 2) ... με 41,02%, 3) ... με 32,14%, 4) ... με 31,59%, 5) … με 25,08% και 6) ... με 21,18%. Η Επιτροπή Διαγωνισμού θεώρησε, ωστόσο, ότι τα ανωτέρω ποσοστά έκπτωσης παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση από τον προϋπολογισμό του έργου, καθώς και μεταξύ τους, την οποία θεώρησε ως «μία εύλογη ένδειξη περί Α.Χ.Π. (ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών)», που χρήζει αιτιολόγησης, κατ' εφαρμογή του άρθρου 88 του ν. 4412/2016 και του (άρθρο 4.1.η) της Διακήρυξης. Εν συνεχεία, μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου των απαιτούμενων δικαιολογητικών συμμετοχής, η  Επιτροπή Διαγωνισμού, αφού έλαβε υπόψη τα περιγραφόμενα στο άρθρο 11.3 του Κεφαλαίου Β΄ της Διακήρυξης  «ουσιώδη χαρακτηριστικά» του δημοπρατούμενου έργου, συνεκτιμώντας και παραμέτρους όπως, συγκριτικά στοιχεία που δείχνουν ότι προϋπολογισμοί δημοπρατούμενων έργων από την Τεχνική Υπηρεσία της Βουλής των Ελλήνων αποτυπώνουν με ακρίβεια τους υπολογισμούς, ώστε να είναι συμβατοί προς τις τιμές της αγοράς και, κατά συνέπεια, «να μην υφίσταται ένδειξη εσφαλμένου υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας του συμβατικού αντικειμένου», καθώς και ότι κατακύρωση σε υποψήφιο «αμφίβολο ως προς την βιωσιμότητα του προσφερόμενου ποσοστού έκπτωσης», δίχως να προσκομισθούν εκ μέρους του διευκρινιστικά στοιχεία, αποβαίνει σε βάρος της εκτέλεσης του έργου, θεώρησε ότι οι προσφορές των καταταγέντων στις τέσσερις πρώτες  θέσεις του οικείου πίνακα μειοδοσίας εμφανίζονται ως «υπερβολικά χαμηλές», περαιτέρω δε, εισηγήθηκε προς την αναθέτουσα αρχή, κατά πλειοψηφία εν τέλει, και μετά από διεξοδική  συζήτηση των μελών της σε διαδοχικές συνεδριάσεις, την αναγκαία εφαρμογή των άρθρων 88 και 89 του ν. 4412/2016 (άρθρο 4.1.η και παραπομπή 21 Διακήρυξης), προκειμένου να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη έντεχνη εκτέλεση του έργου, με πρόσκληση των τεσσάρων πρώτων κατά σειρά κατάταξης στον πίνακα μειοδοσίας «σε αιτιολόγηση της προσφοράς τους, προσκομίζοντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης». Ενόψει τούτου, η αναθέτουσα αρχή απέστειλε στις 16.10.2020 πρόσκληση, κατ' εφαρμογή του άρθρου 88 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016, μόνο στην ..., πρώτη στον ανωτέρω πίνακα μειοδοσίας με προσφερόμενο ποσοστό μέσης έκπτωσης 51,14%, και ζήτησε εξηγήσεις, εντός της οριζόμενης στην ως άνω διάταξη του άρθρου 88 του ν. 4412.2016 προθεσμίας των δέκα (10) ημερών, για τις τιμές και τα κόστη που πρότεινε με την προσφορά της, επισημαίνοντας ότι «εν συνεχεία αναμένεται η ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης από την Επιτροπή Διαγωνισμού». Η ανωτέρω ταχθείσα προθεσμία παρήλθε άπρακτη και η Επιτροπή Διαγωνισμού, με το από 16.11.2020 πρακτικό της, αποφάσισε την απόρριψη της προσφοράς του εν λόγω οικονομικού φορέα, λόγω μη υποβολής των αιτούμενων με την πρόσκληση αυτή εξηγήσεων και, στη συνέχεια, ανέδειξε ως προσωρινό ανάδοχο τον δεύτερο  κατά φθίνουσα σειρά μειοδοσίας φορέα, «...», με προσφερόμενο ποσοστό μέσης έκπτωσης 41,02% και συνολική δαπάνη (με ΓΕ και ΟΕ και Αναθεώρηση) 4.732.836,06 ευρώ. Κατόπιν, με την 517/20.11.2020 απόφαση του Συντονιστή της Υπηρεσίας Εφαρμογής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, εγκρίθηκαν τα ανωτέρω από 29.9.2020 και 16.11.2020 πρακτικά της Επιτροπής Διαγωνισμού, μεταξύ άλλων, ως προς: α) την απόρριψη της προσφοράς  της «...», για τον λόγο που διαλαμβάνεται στο από 16.11.2020 πρακτικό, και β) την ανάδειξη ως προσωρινού αναδόχου της «…» που κλήθηκε να υποβάλει εντός προθεσμίας δέκα ημερών από την κοινοποίηση σχετικής ειδοποίησης τα προβλεπόμενα από τη Διακήρυξη και τον νόμο δικαιολογητικά προσωρινού αναδόχου, καθώς και τα αποδεικτικά έγγραφα νομιμοποίησης. Επιπλέον, στην απόφαση αυτή και ως προς την, κατά τα ανωτέρω, πρόταση της Επιτροπής Διαγωνισμού να ζητήσει η αναθέτουσα αρχή να εξηγήσουν οι τέσσερις πρώτοι καταταγέντες κατά φθίνουσα σειρά μειοδοσίας οικονομικοί φορείς, την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά τους, σημειώνονται τα ακόλουθα: « 20. α) Το εν λόγω έργο παρουσιάζει μεν πολυπλοκότητα ως προς τη μορφολογία του κτηριακού συγκροτήματος και υπάρχει δυσκολία στη μεθοδολογία κατασκευής του (για το λόγο δε αυτόν προστέθηκαν, άλλωστε, ειδικοί όροι στη διακήρυξη), αλλά από άποψη χρονικής διάρκειας και χρηματοδότησης δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «ειδικό», καθώς οι εργασίες πιθανολογείται βασίμως ότι θα βαδίσουν ομαλά και αντίστοιχα -παράλληλα- προς τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις-πληρωμές, β) Το κάθε έργο και η υλοποίηση αυτού, λόγω πολυπαραμετρικών παραγόντων που υπεισέρχονται [ενδεικτικά, χρόνος και χρονική περίοδος εκτέλεσης, τεχνική πολυπλοκότητα, συντελεστές υλοποίησης (ανάδοχος, συνεργεία, επίβλεψη κ.λ.π.), προϋπολογισμός κ.λ.π.] χαρακτηρίζεται ως μοναδικό, η δε ακρίβεια των υπολογισμών των προϋπολογισμών των έργων της Βουλής των Ελλήνων κρίνεται κάθε φορά ανά περίπτωση και ανά έργο, αφού κάθε προϋπολογισμός έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες (ενδεικτικά, έχουν κατακυρωθεί έργα με ποσοστά εκπτώσεων άνω του 50% λ.χ αποκατάσταση κτηρίου Φιλελλήνων με 57,33% και επισκευή στέγης αιθρίου στο πρώην Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν με έκπτωση 52,4%, δίχως να χαρακτηρισθούν οι εν λόγω προσφορές ως ασυνήθιστα χαμηλές), γ) Τα διδάγματα της κοινής πείρας αποδεικνύουν ότι υπάρχουν έργα με ποσοστά έκπτωσης μεγαλύτερα του 50% που ολοκληρώθηκαν άρτια, έντεχνα χωρίς καθυστέρηση και με σημαντική μείωση δαπάνης (βλ. ανωτέρω...), δ) Η προσφορά του οικονομικού φορέα ... (1ου κατά σειρά μειοδοσίας) είναι η μόνη που υπερβαίνει το ποσοστό έκπτωσης του 50%, το μαθηματικό δηλαδή κριτήριο (κατώφλι) για τον προσδιορισμό των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών που έχει κριθεί νομολογιακά και από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. ενδεικτικά ΕλΣυν Πράξεις Στ΄Κλιμ. 104-105/2009), άρα primα facie μπορεί να χαρακτηριστεί ως ασυνήθιστα χαμηλή, δοθέντος επιπλέον ότι οι προσφορές των υπολοίπων οικονομικών φορέων (2ου,3ου και 4ου) κατά σειρά μειοδοσίας απέχουν σημαντικά από αυτή του 1ου (10,1%, 19% και 19,4% περίπου αντίστοιχα)».

4. Κατά της ανωτέρω απόφασης της αναθέτουσας, η «...» άσκησε την από 30.11.2020 προδικαστική προσφυγή ενώπιον της Επιτροπής ΕΠΠ της ΒτΕ (άρθρο 149 παρ. 3 του Κανονισμού της Βουλής - Μέρος Β΄ και άρθρο 9 του Κανονισμού Λειτουργίας της Επιτροπής) ζητώντας την ακύρωσή της, κατά το μέρος που με αυτή αναδείχθηκε ως προσωρινός ανάδοχος η εταιρεία «...». Με την 5/2020 απόφασή της, η Επιτροπή έκανε δεκτή την προσφυγή και ακύρωσε την προσβαλλόμενη πράξη, για τον λόγο ότι η δανείζουσα στην προσωρινή ανάδοχο τεχνική και επαγγελματική ικανότητα και εμπειρία, «…», υπέβαλε Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ) με αρνητικές («ΟΧΙ») απαντήσεις στα πεδία των ερωτήσεων της ενότητας Δ, «Συστήματα διασφάλισης ποιότητας και πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης», αν «θα είναι σε θέση ο οικονομικός φορέας να προσκομίσει πιστοποιητικά που έχουν εκδοθεί από ανεξάρτητους οργανισμούς που βεβαιώνουν ότι ο οικονομικός φορέας συμμορφώνεται με τα απαιτούμενα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας ...» και αν «θα είναι σε θέση ο οικονομικός φορέας να προσκομίσει πιστοποιητικά που έχουν εκδοθεί από ανεξάρτητους οργανισμούς που βεβαιώνουν ότι ο οικονομικός φορέας συμμορφώνεται με τα απαιτούμενα συστήματα ή πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης», καθώς και της απαίτησης, «εξηγήστε τους λόγους και διευκρινίστε ποια άλλα αποδεικτικά μέσα μπορούν να προσκομιστούν όσον αφορά το σύστημα διασφάλισης ποιότητας» και «...τα πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης». Ως εκ τούτου, κρίθηκε ότι η δανείζουσα δεν πληροί τα προβλεπόμενα στη Διακήρυξη, κατ' αποκλειστική ρύθμιση και επί ποινή αποκλεισμού, πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης, για την εκτέλεση της σύμβασης. Συναφώς, κατ’ άρθρο 22.ΣΤ - «Στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων (Δάνεια εμπειρία)» της Διακήρυξης, «Όσον αφορά τα κριτήρια της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τα κριτήρια σχετικά με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, ένας οικονομικός φορέας, μπορεί, να στηρίζεται στις ικανότητες άλλων φορέων, ασχέτως της νομικής φύσης των δεσμών του με αυτούς. Η αναθέτουσα αρχή ελέγχει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 23 της παρούσας, εάν οι φορείς, στις ικανότητες των οποίων προτίθεται να στηριχθεί ο προσφέρων, πληρούν τα σχετικά κριτήρια επιλογής και εάν συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού κατά τα οριζόμενα στην παρούσα διακήρυξη. ...». Περαιτέρω, κατ’ άρθρο 23 της Διακήρυξης -«Αποδεικτικά μέσα κριτηρίων ποιοτικής επιλογής», «23.1 Κατά την υποβολή προσφορών οι οικονομικοί φορείς υποβάλλουν το  Ευρωπαϊκό Ενιαίο έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 79 παρ. 1 του ν. 4412/2016, το οποίο αποτελεί ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, με τις συνέπειες του ν. 1599/1986 (Α΄75), ως προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις του άρθρου 22Α της παρούσας, β) πληροί τα σχετικά κριτήρια επιλογής τα οποία έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με το άρθρο 22 Β-Ε της παρούσας. ... Στην περίπτωση που  προσφέρων οικονομικός φορέας στηρίζεται στις ικανότητες ενός ή περισσοτέρων φορέων υποβάλλει μαζί με το δικό του ΕΕΕΣ  και το ΕΕΕΣ κάθε φορέα, στις ικανότητες του οποίου στηρίζεται...». Τέλος, κατ’ άρθρο 23.2. - «Δικαιολογητικά (Αποδεικτικά μέσα)», «…Στην περίπτωση που προσφέρων οικονομικός φορέας ή ένωση αυτών στηρίζεται στις ικανότητες άλλων φορέων, σύμφωνα με το άρθρο 22.ΣΤ της παρούσας, οι φορείς στην ικανότητα των οποίων στηρίζεται ο προσφέρων οικονομικός φορέας ή ένωση αυτών, υποχρεούνται στην υποβολή των δικαιολογητικών που αποδεικνύουν ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι αποκλεισμού του άρθρου 22.Α της παρούσας και ότι πληρούν τα σχετικά κριτήρια επιλογής κατά περίπτωση (άρθρου 22Β-Ε). ...».

5. Την αναστολή της εκτέλεσης της 5/2020 απόφασης της Επιτροπής, ζήτησε η «...», και η σχετική ΑΝΜ 23/2021 αίτησή της ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών έγινε δεκτή με την 53/2021 απόφαση του Δικαστηρίου αυτού, διότι η «παρέχουσα στην αιτούσα δάνεια εμπειρία, εταιρεία όφειλε να συμπληρώσει, απαντώντας θετικά στο σχετικό ερώτημα του ΕΕΕΣ, το πεδίο που αφορούσε την παρεχόμενη απ’ αυτήν εμπειρία, δηλαδή αυτό για την τεχνική/επαγγελματική ικανότητα, όχι δε να δώσει αντίστοιχη θετική απάντηση και στο πεδίο που αφορούσε τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης».

6. Κατά την ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ ΟΔΗΓΙΑ 14 - Απόφαση 295/2015 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, με θέμα τη «Δυνατότητα δανεισμού ικανότητας τρίτων κατά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων» (αρ. πρωτ. 2076/25-04-2016 – σελ. 11, με υπογράμμιση), «η δυνατότητα επίκλησης ικανότητας τρίτου φορέα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιτρέπει στον τρίτο την “ανάμειξη“ του σε δημόσια σύμβαση, όταν αυτός δεν πληροί τα κριτήρια επιλογής τα οποία απαιτούνται για τον ίδιο τον προσφέροντα, ή συντρέχουν στο πρόσωπό του λόγοι αποκλεισμού. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτό θα σήμαινε την ευθεία παράβαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας. Τα ανωτέρω επιτάσσονται σαφώς και ρητώς από τις σχετικές διατάξεις των νέων οδηγιών». Εξ άλλου, κατ’ άρθρο 80 παρ. 1 του ν. 4412/2016 (άρθρο 22.ΣΤ. εδ. γ΄ Διακήρυξης), «Όσον αφορά στα κριτήρια που σχετίζονται (…) με την επαγγελματική εμπειρία, οι οικονομικοί φορείς μπορούν να βασίζονται στις ικανότητες άλλων φορέων, μόνο εάν οι τελευταίοι εκτελέσουν τις εργασίες ή τις υπηρεσίες για τις οποίες απαιτούνται οι συγκεκριμένες ικανότητες».

7. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η υποχρέωση υποβολής ΕΕΕΣ που παρέχει προκαταρκτική απόδειξη ότι η εκτέλεση της σύμβασης, στην οποία συμμετέχει η δανείζουσα τεχνική και επαγγελματική εμπειρία «…», θα ακολουθεί τα ισχύοντα «Πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης» (άρθρα 23.2 εδ.γ΄ και 22.Ε Διακήρυξης), βαρύνει αυτοτελώς τη δανείζουσα (βλ. και άρθρο 23.10 εδ. β Διακήρυξης), εφόσον, μάλιστα, αφορά, όπως κρίθηκε με τη σχετική απόφαση αναστολής εκτέλεσης 53/2021 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, «το συγκεκριμένο είδος της παρεχόμενης στηρίξεως» (σκ. 6), ήτοι τη συμμετοχή της στην έντεχνη και ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης.

8. Εν προκειμένω, η «…» δανείζει στην προσφέρουσα «...» τόσο γενική επαγγελματική και τεχνική ικανότητα, ήτοι μηχανικό εξοπλισμό για την κατηγορία «ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ», αξίας 52.240,64 €, και έναν τεχνικό ΜΕΚ Β΄ βαθμίδας για την κατηγορία «ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ» (άρθρο 22.Δ.Α. Διακήρυξης), όσο και ειδική εμπειρία σε «έργα αποκατάστασης κτηρίων κηρυγμένων διατηρητέων» (άρθρο 22.Δ.Α. Διακήρυξης), υπέβαλε δε ΕΕΕΣ με το οποίο δηλώνει ότι δεν διαθέτει τα απαιτούμενα, επί ποινή αποκλεισμού, πιστοποιητικά «ποιότητας κατά ISO 9001:2015 ή ανάλογη ισότιμη πιστοποίηση ποιότητας εν ισχύι, στον τομέα των οικοδομικών έργων και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων» και «Συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά ISO 14001:2015 εν ισχύι, για την εφαρμογή Συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης (…) το οποίο καλύπτει το αντικείμενο του έργου (οικοδομικά έργα και ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις)» (άρθρο 22.Ε. Διακήρυξης, πρβλ. άρθρο 83 ν. 4412/2016). Κατά συνέπεια, και εφόσον η ως άνω υποχρεωτική πιστοποίηση αφορά την τεχνική και επαγγελματική επάρκεια της συμμετοχής της «…» στην ποιοτική και έντεχνη εκτέλεση της σύμβασης, η έλλειψη των εν λόγω πιστοποιητικών συνιστά, και υπό το φως της 53/2021 απόφασης αναστολής εκτέλεσης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, παράβαση των άρθρων 23.10 εδ. β και 22.Ε. της Διακήρυξης.

9. Κατ’ άρθρο 23.10-«Δικαιολογητικά για την απόδειξη της στήριξης σε ικανότητες άλλων φορέων (δάνειας εμπειρίας) του άρθρου 22.ΣΤ», «Στην περίπτωση που οικονομικός φορέας επιθυμεί να στηριχθεί στις ικανότητες άλλων φορέων, η απόδειξη ότι θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους, γίνεται με την υποβολή σχετικού συμφωνητικού των φορέων αυτών για τον σκοπό αυτό, από το οποίο θα πρέπει υποχρεωτικά να τεκμαίρεται ότι καλύπτονται αναλυτικά όλα τα θέματα που αφορούν στη διάθεση των αναγκαίων πόρων (είδος, ποσότητα, χρονοδιάγραμμα, προϋποθέσεις, όροι, ευθύνες κ.λπ.). Οι οικονομικοί φορείς στην ικανότητα των οποίων στηρίζεται ο προσφέρων οικονομικός φορέας ή ένωση αυτών, υποχρεούνται στην υποβολή των δικαιολογητικών που αποδεικνύουν ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι αποκλεισμού καθώς και ότι πληρούν τα σχετικά κριτήρια επιλογής κατά περίπτωση του άρθρου 22 της παρούσας».

10. Εν προκειμένω, κατά το από 2-6-2020 ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ της «…» και της δανείζουσας «…», σε συνδυασμό με το Πρακτικό του από 2-6-2020 Δ.Σ. της δανείζουσας, η τελευταία «1. Εγκρίνει και δεσμεύεται να διαθέσει τους αναγκαίους πόρους Τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας στην εταιρεία ... για να συμμετάσχει στον διαγωνισμό της ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ για την ανάδειξη αναδόχου του έργου: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ-ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΚΤΗΡΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ» προκειμένου να καλύψει τα κριτήρια του άρθρου 22.Δ.Α.ΙΙ «Τεχνική και Επαγγελματική ικανότητα» της διακήρυξης του παραπάνω έργου, που αφορούν σε ένα (1) ΜΕΚ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ Β΄ΒΑΘΜΙΔΑΣ, και όρια μηχανολογικού εξοπλισμού, καθώς επίσης και τα κριτήρια του άρθρου 22.Δ.Β. «Τεχνική και Επαγγελματική ικανότητα» της διακήρυξης που αφορά δάνεια εμπειρία διατηρητέων για έργα ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ. 2. Εξουσιοδοτεί τον Πρόεδρο του Δ.Σ.& Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας κ. ΚΡΑΜΠΟΒΙΤΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ (με Α.Δ.Τ.: Χ 019847), όπως υπογράψει οποιοδήποτε έγγραφο απαιτηθεί. 3. Δηλώνει ότι έλαβε γνώση των όρων της παρούσας Διακηρύξεως και των λοιπών τευχών της Δημοπράτησης και τους δέχεται ανεπιφύλακτα». Με την ως άνω διατύπωση, το εν λόγω συμφωνητικό καλύπτει τις απαιτήσεις του άρθρου 23.10 της Διακήρυξης και είναι αβάσιμος ο περί του αντιθέτου προβαλλόμενος λόγος της υπό κρίση προσφυγής.

11. Κατ’ άρθρο 22.Δ-«Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα» της Διακήρυξης του ένδικου διαγωνισμού, «Β. Δεδομένης της σπουδαιότητας και της ιστορικής σημασίας του διατηρητέου κτηρίου της Μπενακείου Βιβλιοθήκης, αλλά και των εξειδικευμένων εργασιών που προβλέπονται από τη σχετική Μελέτη, κατ’ εφαρμογή των οριζομένων στις διατάξεις του ν. 4412/2016 και κατόπιν σχετικής απόφασης του Προέδρου της Βουλής με τη σύμφωνη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου της Βουλής των Ελλήνων, η Αναθέτουσα Αρχή θέτει, επί ποινή αποκλεισμού, πρόσθετο όρο για κάθε μεμονωμένο οικονομικό φορέα που συμμετέχει στην κατηγορία ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ: να έχει ικανοποιητικό επίπεδο εμπειρίας σε έργα αποκατάστασης κτηρίων κηρυγμένων διατηρητέων, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας περί διατηρητέων νομοθεσίας, ήτοι να έχει εκτελέσει παρόμοια έργα κατά την τελευταία πενταετία, συνολικού προϋπολογισμού οικοδομικών εργασιών, ίσου ή ανώτερου των 2.000.000,00€, (χωρίς ΓΕ&ΟΕ, Απρόβλεπτα, Αναθεώρηση και ΦΠΑ). Στην περίπτωση ένωσης οικονομικών φορέων, την ως άνω εμπειρία θα πρέπει αποδεδειγμένα να έχει κατ’ ελάχιστον ένα μέλος της ένωσης.». Συναφώς, κατ’ άρθρο 23.6 της Διακήρυξης, «Ειδικά για τον πρόσθετο όρο, όπως αυτός περιγράφεται στο άρθρο 22.Δ.Β της παρούσας Διακήρυξης σημειώνεται ότι για την απόδειξη του απαιτούμενου επιπέδου εμπειρίας, όλοι οι ανωτέρω οικονομικοί φορείς (περιπτώσεις α, β, και γ, ανωτέρω) θα πρέπει να προσκομίζουν κατάλογο συναφών με το αντικείμενο της σύμβασης έργων, όπως ορίζεται στο άρθρο 22.Δ., με οικοδομικές εργασίες σε κτήρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, συνολικού προϋπολογισμού 2.000.000,00€ (χωρίς ΓΕ&ΟΕ, Απρόβλεπτα και ΦΠΑ), που έχουν ολοκληρωθεί εντός της τελευταίας πενταετίας. Ο κατάλογος θα συνοδεύεται από βεβαιώσεις καλής εκτέλεσης και ολοκλήρωσης των έργων και από Πιστοποιητικό Εμπειρίας του φορέα κατασκευής, για κάθε έργο σύμφωνα με τα έντυπα Α και Β της εγκυκλίου 1/99 του ΥΠΕΧΩΔΕ (αρ. πρωτ. Δ15/ΟΙΚ/23/24.1.1999), στο οποίο θα περιγράφονται οι παρεμφερείς με το αντικείμενο της σύμβασης οικοδομικές εργασίες, θα αναφέρεται η αξία του έργου, ο χρόνος εκτέλεσής του και το ποσοστό συμμετοχής του οικονομικού φορέα ή συνεργαζόμενου στην εκτέλεσή του και θα βεβαιώνεται ότι αυτό εκτελέστηκε έντεχνα και εντός των εγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων. Στις περιπτώσεις έργων που έχουν εκτελεσθεί από κοινοπραξίες, για τον υπολογισμό της δαπάνης των εκτελεσθεισών εργασιών θα διευκρινίζεται επί των υποβαλλόμενων εγγράφων και θα λαμβάνεται υπόψη η αναλογία της δαπάνης του έργου σε κάθε κοινοπρακτούν μέλος. Εφόσον η εκτέλεση των έργων εκτείνεται και πέραν της πενταετίας θα υπολογίζεται και θα δηλώνεται το μέρος που αντιστοιχεί στην τελευταία πενταετία κατ’ αναλογίαν προς την συνολική διάρκεια εκτέλεσης του έργου. Διευκρινίζεται ότι για δημόσια έργα μπορεί να υποβάλλεται, επιπλέον των ανωτέρω, και το Πρωτόκολλο Παραλαβής (Προσωρινής ή Οριστικής) για το υπόψη έργο.».

12. Εν προκειμένω, η «…», πέραν της δάνειας επαγγελματικής και τεχνικής ικανότητας της «…», δανείζεται και την απαιτούμενη ειδική εμπειρία οικοδομικών εργασιών «σε έργα αποκατάστασης κτηρίων κηρυγμένων διατηρητέων, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας περί διατηρητέων νομοθεσίας» (ως άνω άρθρο 22.Δ.Β. Διακήρυξης, βλ. και άρθρο 23.6: κατάλογος με «οικοδομικές εργασίες σε κτήρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία»), από την «…» και τις εταιρείες «…», «…» και «…». Η εν λόγω δάνεια εμπειρία αφορά έργα προϋπολογισμού (χωρίς ΓΕ και ΟΕ, Απρόβλεπτα και ΦΠΑ), 126.168,33€ («…»), 566.744,56 € («…»), 263.666,89€ («…») και 1.106.993,31€ («…»). Το άθροισμα των ποσών αυτών και του ποσού που αντιστοιχεί στην σχετική ίδια εμπειρία της «…», ύψους 100.380,31€, είναι 2.163.953,40€.

13. Ειδικότερα, η εμπειρία της «...» αφορά είκοσι (20) έργα, συνολικού προϋπολογισμού, όπως αυτός προσμετρήθηκε στη δάνεια εμπειρία από την αναθέτουσα, 566.744,56€, περιλαμβάνει δε, μεταξύ των άλλων, τα έργα με α/α: 3) «…»/54.158,47€, 7) «…»/ 36.651,18€, 14) «…»/5.466,10€, 15) «…»/9.576,27€, 16) «…»/6.271,18€, 18) «…»/5.805,08€, 19) «…»/10.000,00€, 20) «…»/40.271,18€. Τα εν λόγω έργα δεν αφορούν, ωστόσο,  «αποκατάσταση κτηρίων κηρυγμένων διατηρητέων, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας περί διατηρητέων νομοθεσίας». Επομένως, εσφαλμένα προσμετρήθηκαν στην ζητούμενη ειδική εμπειρία, η οποία, ως προς τη δανείζουσα «…», ανέρχεται στο ποσό των 566.744,56 - 168.199,46= 398.545,10€. Κατά συνέπεια, ακόμα και υπό την εκδοχή ότι η, επίσης δανείζουσα, «…» δεν χρειαζόταν να πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής (άρθρα 23.10 και 22.Ε. της Διακήρυξης), τα οποία τίθενται επί ποινή αποκλεισμού, η συνολική ειδική εμπειρία της «…» ανέρχεται στο ποσό των 2.163.953,40 - 168.199,46 = 1.995.753,94€, ήτοι υπολείπεται του ορίου των 2.000.000€, κατά παράβαση των άρθρων 22.Δ.Β. και 23.6 της Διακήρυξης και αποδοχή του σχετικού λόγου της κρινόμενης προσφυγής.

Για τους λόγους αυτούς

            Δέχεται την προδικαστική προσφυγή, κατά το σκεπτικό.

            Ακυρώνει την ΥΕΕΠ:517/20.11.2020 απόφαση του Συντονιστή της Υπηρεσίας Εφαρμογής Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της Βουλής των Ελλήνων, κατά το μέρος που με αυτή αποφασίσθηκε  η ανάδειξη ως προσωρινού αναδόχου  της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…».

            Επιστρέφει στην προσφεύγουσα το κατατεθέν παράβολο.

            Απορρίπτει την παρέμβαση.

Εκδόθηκε στις 17 Μαΐου 2021.

Η Πρόεδρος                                                                                      Η Γραμματέας                                                          

Π.Καρκαντζού                                                                                   Ε.Παραδέλλη-Παΐζη